Τι θα μάθουμε σε αυτή την ενότητα:

  • Να περιγράφουμε πώς παίζονται διάφορα παιχνίδια
  • Κατανοούμε και δίνουμε οδηγίες για να παίξουμε παιχνίδια
  • Ξεχω­ρίζουμε τις εγκλίσεις των ρημάτων
  • Χρησιμοποιούμε απρόσωπα ρήματα
  • Κλίνουμε επίθετα σε -ος, -ο και -ων, -ουσα, -ον

Λεξιλόγιο σε αυτή την ενότητα:

  • Θεματικό λεξιλόγιο: παιχνίδια, παίζω, παιδιά, πεζός, πεζοδρόμιο, κυνηγώ, κυνηγός, λαχνίσματα, διάλειμμα, μαντεύω, βασιλιάς, κύκλος, γραμμή, συμπαίκτες, χωρίζομαι, επιτραπέζια, απαγορεύεται, επιτρέπεται, ταχύτητα, ηλεκτρονικά, χτύπημα, προετοιμασία.
  • Οικογένεια λέξεων:
  • Παίζω (παίκτης κτλ)
  • Πεζός (πεζοδρόμιο κτλ.)

Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου

  • η αλάνα (ουσ.): μεγάλος ανοιχτός χώρος σε χωριό ή σε πόλη, όπου συνήθως παίζουν τα παιδιά.
  • η μάνα (ουσ.): παίχτης με ειδικό ρόλο, αρχηγός του παιχνιδιού.
  • το λάχνισμα (ουσ.): τρόπος επιλογής των παιδιών που θα τα φυλάνε. Άλλες φορές γίνεται με στιχάκια που απαγγέλλουν τα παιδιά πριν αρχίσουν το παιχνίδι (π.χ. α-μπε-μπα-μπλομ) κι άλλες φορές με άλλους τρόπους (π.χ. κρύβουν κάτι και σε όποιον πέσει τα φυλάει).
  • η παντομίμα (ουσ.): θεατρικό είδος κατά το οποίο η δράση δεν αποδίδεται με τα λόγια, αλλά μόνο με κινήσεις, στάσεις και χειρονομίες των ηθοποιών. Στο κείμενό μας, σημαίνει τον τρόπο έκφρασης και συνεννόησης όχι με τα λόγια, αλλά μόνο με χειρονομίες.

Παραδοσιακά παιχνίδια

Παραδοσιακά παιχνίδια ονομάζονται τα παιχνίδια που έπαιζαν οι παλαιότεροι και μεταφέρονται από γενιά σε γενιά με προφορική περιγραφή ή επίδειξη των μεγαλύτερων προς τους μικρότερους.
Τα παραδοσιακά παιχνίδια είναι ομαδικά (κρυφτό, μακριά γαϊδούρα, τυφλόμυγα, το μαντίλι, κ.ά.). Υπάρχουν και κάποια που αρχικά ενδέχεται να μοιάζουν ατομικά, αλλά τελικά αποδεικνύονται ομαδικά, καθώς παίζονται διαδοχικά από κάθε ένα παιδί μέσα στην ομάδα. Αυτά έχουν σχέση περισσότερο με την τεχνολογία της κάθε εποχής και τις δεξιότητες των παιδιών, όπως η σφεντόνα, η σβούρα, το τσιλίκι, κ.ά.
Κάθε παραδοσιακό παιχνίδι εκφράζει την εποχή και την κοινωνία που το δημιούργησε (κοινωνικές σχέσεις, οικονομική κατάσταση, πολιτιστικές αξίες, τεχνολογία, αντιλήψεις για την πολιτική, τον πολιτισμό, το φύλο, τις σχέσεις με τους άλλους λαούς).
Πολλά παραδοσιακά παιχνίδια παραλλάσσονται και ξεπερνούν τα σύνορα των κρατών και εμφανίζονται σε διάφορους λαούς, όπως το κρυφτό, το κυνηγητό, η μπάλα, το σχοινάκι, οι βώλοι, κ.ά.

Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου

  • η κλεψύδρα (ουσ.): αρχαίο όργανο που μετρούσε το χρόνο. Αποτελούνταν από δύο γυάλινα δοχεία ενωμένα σ’ ένα πολύ στενό σημείο, ώστε η άμμος ή το νερό που βρισκόταν στο ένα δοχείο να πέφτει στο άλλο σιγά σιγά, μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Σήμερα χρησιμοποιείται ως παιχνίδι ή διακοσμητικό. Επίσης, αναπαράσταση κλεψύδρας βλέπουμε και στην οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή συνήθως μαζί με το βελάκι όταν ανοίγει ένα πρόγραμμα.
  • αποδίδω (ρήμ.): ερμηνεύω σωστά κάτι, αναπτύσσω μια έννοια ή ένα θέμα με ακρίβεια.
  • το αρχικό (ουσ.): το πρώτο γράμμα μιας λέξης. Η φράση Υπέγραψε με τα αρχικά του σημαίνει ότι έγραψε τα αρχικά του ονοματεπώνυμού του, π.χ. Α.Κ. είναι τα αρχικά του Αλέξανδρος Κοντογιώργος.
  • εξελληνισμένη μορφή λέξης, μια λέξη που προέρχεται από ξένη γλώσσα και την έχουμε προσαρμόσει στην ελληνική, π.χ. η λέξη δολάριο είναι εξελληνισμένος τύπος του αγγλικού dollar. (Η λέξη εξελληνισμένη είναι μετοχή θηλυκού γένους της παθητικής φωνής του ρήματος εξελληνίζω.)
  • οικείος, -α, -ο (επίθ.): γνώριμος και φιλικός.
  • η ρίζα (ουσ.): το τμήμα του φυτού που βρίσκεται μέσα στο έδαφος και δίνει σ’ αυτό τις απαραίτητες ουσίες για να μεγαλώσει. Στο κείμενό μας χρησιμοποιείται ως όρος της γραμματικής και σημαίνει το τμήμα της λέξης που είναι κοινό με άλλες λέξεις και δηλώνει τη βασική σημασία τους, π.χ. στη λέξη τραπέζι η ρίζα είναι το τραπεζ-. Οι λέξεις τραπέζι, τράπεζα, τραπεζαρία, τραπεζικός έχουν κοινή (ίδια) ρίζα: τραπεζ-.
  • ελαστικός, -ή, -ό (επίθ.): περιγράφει ένα στερεό σώμα που το σχήμα ή η μορφή του αλλάζει από μια εξωτερική δύναμη αλλά ξαναπαίρνει το αρχικό σχήμα ή τη μορφή του μόλις η δύναμη αυτή πάψει να υπάρχει (π.χ. ένα καλώδιο, μια πλαστική παντόφλα). Στο κείμενό μας χρησιμοποιείται μεταφορικά και είναι αυτός που δεν είναι αυστηρός, που εύκολα μπορεί να αλλάξει ανάλογα με τις συνθήκες (π.χ. ελαστικός κανόνας, ελαστικό ωράριό).

Τα σημαντικά οφέλη που προσφέρουν

Ένας διασκεδαστικός τρόπος να περάσετε ποιοτικό χρόνο στο σπίτι. Τα επιτραπέζια παιχνίδια συνδυάζουν την ψυχαγωγία με τη μάθηση, τα οφέλη τους όμως δεν περιορίζονται μόνο σε αυτά.

  • Ενισχύουν την ικανότητα συγκέντρωσης. Τα επιτραπέζια παιχνίδια, όταν παίζονται χωρίς περισπασμούς, μπορούν να ενισχύσουν την ικανότητα συγκέντρωσης του παιδιού.
  • Διδάσκουν την αξία της ομαδικότητας. Τα επιτραπέζια παιχνίδια συχνά δίνουν μαθήματα ζωής. Για παράδειγμα, ότι τα πάντα μπορούν να ανατραπούν μέσα σε λίγα λεπτά, είτε με την καλή είτε με την κακή έννοια. Πέρα όμως από το μάθημα ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο στη ζωή, τα επιτραπέζια παιχνίδια μαθαίνουν στο παιδί την αξία της ομαδικότητας. Το παιδί θα πρέπει να συνεργαστεί με άτομα διαφορετικής ηλικίας προκειμένου να καταφέρει να παίξει και να φέρεις εις πέρας τις δοκιμασίες του παιχνιδιού, κάτι το οποίο θα κληθεί να κάνει και στην πραγματική ζωή.
  • Οξύνουν την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων. Τα επιτραπέζια παιχνίδια μαθαίνουν στο παιδί τη διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθήσει ώστε να λύνει και τα πραγματικά προβλήματα της ζωής. Μέσα από την αναλυτική σκέψη με στόχο την εύρεση της λύσης, το παιδί οξύνει την ικανότητά του στην επίλυση προβλημάτων, η οποία σίγουρα θα του χρειαστεί στη μετέπειτα ζωή του.
  • Τονίζουν τη σημασία των κανόνων. Τόσο στο σχολείο όσο και γενικά στη ζωή, το παιδί καλείται να υπακούσει σε ορισμένους κανόνες και σε συγκεκριμένες οδηγίες. Στο επιτραπέζιο παιχνίδι, αρχικά θα πρέπει να κατανοήσει τις οδηγίες, έπειτα να τις αφομοιώσει και τέλος να τις εφαρμόσει, μαθαίνοντας έτσι να σέβεται τους κανόνες και να λειτουργεί μέσα στα όριά τους.
  • Μαθαίνουν την αποδοχή της ήττας. Τα επιτραπέζια παιχνίδια είναι ένας καλός τρόπος να μάθει το παιδί να χάνει και -κυρίως- να αποδέχεται την ήττα του χωρίς μελοδραματισμούς.

Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου

  • ηλεκτρονικά παιχνίδια: προγράμματα παιχνιδιών με ήχο και κινούμενες εικόνες που κυκλοφορούν σε ψηφιακούς δίσκους ή τα κατεβάζουμε από το ίντερνετ. Τα παίζουμε σε υπολογιστή, σύμφωνα με τους κανόνες του κάθε παιχνιδιού και τις επιλογές που κάνουμε κάθε φορά.
  • FIFA: Παγκόσμια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου. Το αρκτικόλεξο προέρχεται από τις λέξεις Fédération Internationale de Football Association.
  • το τρόπαιο (ουσ.): το πρόχειρο μνημείο που έστηναν στην αρχαιότητα οι νικητές στο πεδίο της μάχης, από τα λάφυρα που έπαιρναν. Στο κείμενό μας είναι το κύπελλο που κατακτά ο πρώτος νικητής μιας αθλητικής διοργάνωσης.
  • μεγάλη περιοχή: στο ποδόσφαιρο είναι ο μεγάλος διαγραμμισμένος χώρος του γηπέδου μπροστά από κάθε τέρμα. Μέσα σε αυτόν ο τερματοφύλακας μπορεί να πιάσει την μπάλα με τα χέρια, ενώ εκεί σουτάρονται και τα πέναλτι.
  • να σκοράρετε υποτ. αορ. του ρημ. σκοράρω: πετυχαίνω γκολ σε αγώνα ποδοσφαίρου ή πόντους σε κάποιο άλλο παιχνίδι, όπως το μπάσκετ.
  • το πλασέ (άκλιτο ουσ.): στο ποδόσφαιρο είναι το τεχνικό χτύπημα της μπάλας με το εσωτερικό του ποδιού σε κοντινή απόσταση από την εστία· στο βόλεϊ είναι το τεχνικό χτύπημα με το χέρι, που δίνει στην μπάλα μια καμπύλη τροχιά.
  • η επιδεξιότητα (ουσ.): η ικανότητα.
  • η σέντρα (ουσ.): δυνατό χτύπημα της μπάλας από τα πλάγια του γηπέδου προς το κέντρο της αντίπαλης άμυνας. Επίσης, σέντρα (από την αγγλική λέξη centre) είναι το κέντρο του γηπέδου και το σημείο όπου στήνεται η μπάλα για να αρχίσει το ημίχρονο. Έτσι λέγεται η πάσα ενός παίκτη προς το συμπαίκτη του από το σημείο αυτό.
  • το κόρνερ (άκλιτο ουσ.): στο ποδόσφαιρο η καθεμιά από τις τέσσερις γωνίες του γηπέδου. Στο κείμενό μας είναι το σφάλμα ή η παράβαση που κάνει ένας παίκτης της ομάδας που αμύνεται, στέλνοντας την μπάλα έξω από τη γραμμή του τέρματος της ομάδας του. Σε αυτή την περίπτωση παίρνει την μπάλα η αντίπαλη ομάδα και την ξαναφέρνει στο γήπεδο από τη γωνία του γηπέδου που βρίσκεται πλησιέστερα στο σημείο από όπου βγήκε η μπάλα.
  • στημένες φάσεις, οι φάσεις φάουλ, κόρνερ, πλάγιου άουτ ή αλλιώς αράουτ, όπου η μπάλα από ακίνητη θέση σουτάρεται ή πετάγεται στο γήπεδο με τα χέρια.
  • μονομαχίες διπλού: παρτίδα στο ηλεκτρονικό ποδοσφαιράκι όπου παίζουν δύο παίκτες και ο καθένας χειρίζεται μια ομάδα.
  • η έδρα (ουσ.): ένα κάθισμα με τραπέζι που έχει τοποθετηθεί ψηλότερα από την επιφάνεια του πατώματος και χρησιμεύει σε κάποιον (δάσκαλο, καθηγητή, δικαστή) ο οποίος έχει μπροστά του ακροατήριο. Στο κείμενό μας αναφέρεται στο ποδόσφαιρο και είναι το γήπεδο που χρησιμοποιεί μια ομάδα για να υποδέχεται τους αντιπάλους της.
  • πέναλτι (άκλιτο ουσ.): η πιο αυστηρή ποινή που επιβάλλει ο διαιτητής σε μια ομάδα όταν κάποιος παίκτης της κάνει μια σοβαρή παράβαση μέσα στη μεγάλη περιοχή. Πέναλτι λέγεται και η εκτέλεση αυτής της ποινής, κατά την οποία ένας παίκτης της μιας ομάδας σουτάρει από τα 11 μέτρα προς την εστία της αντίπαλης ομάδας, την οποία υπερασπίζεται μόνο ο τερματοφύλακας. 
  • ασημένιο γκολ: γκολ που μπαίνει στο α' ημίχρονο της παράτασης και χάρη σε αυτό η ομάδα που το έβαλε κερδίζει τον αγώνα χωρίς να υπάρξει β' ημίχρονο.
  • χρυσό γκολ: σε ορισμένες ποδοσφαιρικές διοργανώσεις ισχύει ο κανόνας ότι η παράταση και, φυσικά, και ο αγώνας λήγει με το που θα σημειωθεί ένα γκολ σε οποιαδήποτε στιγμή της παράτασης. Αυτό το γκολ λέγεται χρυσό.
  • κλασική παράταση: παράταση ποδοσφαιρικού αγώνα σε δύο δεκαπεντάλεπτα ημίχρονα, που παίζεται όταν η κανονική διάρκειά του λήξει με ισοπαλία των δύο ομάδων.

Ορθογραφία των ρημάτων

Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια πολλές φορές έχουν κατηγορηθεί για πολλά πράγματα. Η χρήση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών έχουν και πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Το κλειδί είναι η χρήση με όριο, χωρίς να σκορπάμε αλόγιστες ώρες. 1 ώρα μέσα στην καθημερινότητα είναι αρκετή.

Ποια είναι λοιπόν τα πλεονεκτήματα:

  • Καλλιεργούν την κριτική σκέψη και την επίλυση προβλημάτων
  • Βελτιώνεται η ταχύτητα επεξεργασίας, αφού το παιδί πρέπει να παίρνει αποφάσεις γρήγορα και να τις εκτελεί
  • Αυξάνεται η προσοχή και η συγκέντρωση, αφού το παιδί πρέπει να εστιάσει στο στόχο του παιχνιδιού
  • Εξασκούν τον συντονισμό ματιού-χεριού αφού το παιδί εξασκείται στο πληκτρολόγιο
  • Μπορούν να συμβάλλουν στην αυτοπεποίθηση των παιδιών μέσα από τις επιτυχίες του
  • Ανάπτυξη γνωστικών ικανοτήτων (πχ: το παιδί μαθαίνει αγγλικά)
  • Ανάπτυξη παρατηρητικότητας

Ας περάσουμε τώρα στα μειονεκτήματα:

  • Κάποιες φορές μειώνεται η σχολική επίδοση, αφού το παιδί χάνει το κίνητρο του
  • Απομόνωση και έλλειψη ενδιαφέροντος για τις ανθρώπινες σχέσεις πέρα από την αλληλεπίδραση στα παιχνίδια
  • Επιθετικά ξεσπάσματα και μίμηση προτύπων συμπεριφοράς των χαρακτήρων του παιχνιδιού
  • Μυοσκελετικά ζητήματα

Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου

  • η όχθη (ουσ.): ζώνη στεριάς που βρίσκεται γύρω από μια λίμνη ή δεξιά και αριστερά από ένα μικρό ή μεγάλο ποτάμι.
  • κήρυξε πόλεμο: φράση που σημαίνει ότι ο βασιλιάς ανακοίνωσε επίσημα το ξεκίνημα του πολέμου. Στη χώρα μας σήμερα αυτή τη δυνατότητα την έχει τυπικά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αλλά συνήθως λέμε ότι μια χώρα κήρυξε τον πόλεμο σε μια άλλη, π.χ. Η Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο στην Ελλάδα στις 28 Οκτωβρίου 1940. (Ο τύπος κήρυξε είναι αόριστος του ρήματος κηρύσσω ή κηρύττω.)
  • το κοπίδι (ουσ.): μικρό και μυτερό εργαλείο κοπής.
  • η φιγούρα (ουσ.): μορφή, ομοίωμα που θυμίζει άνθρωπο.
  • το νήμα (ουσ.): η κλωστή.
  • ο τελάλης (ουσ.): αυτός που ανακοινώνει φωναχτά στους δρόμους αποφάσεις ή διαταγές της διοίκησης ή άλλα γεγονότα που αφορούν τους κατοίκους ενός τόπου. Επειδή στα παλαιότερα χρόνια δεν είχαν άλλο τρόπο να ανακοινώνουν τις αποφάσεις των ηγετών, τα σημαντικά γεγονότα, όπως ο πόλεμος, ή σπουδαίες εκδηλώσεις, όπως γιορτές, πανηγύρια κτλ., αυτό το καθήκον το αναλάμβανε ένας υπάλληλος με βροντερή φωνή. Στεκόταν σε ένα ψηλό σημείο ή σε μια πλατεία ή σε ένα σταυροδρόμι τις βραδινές ώρες που οι άνθρωποι είχαν γυρίσει από τις δουλειές τους. Ένα αντίστοιχο του τελάλη στη σημερινή εποχή είναι όσοι διαλαλούν προϊόντα με μεγάφωνα, από αυτοκίνητα.

Πνευματικά παιχνίδια - Σκάκι

Είναι τα παιχνίδια που βασίζονται στη στρατηγική και όχι στην τύχη, ακονίζουν το μυαλό και καλλιεργούν τη φαντασία. Ένα από αυτά το σκάκι είναι και το πιο δημοφιλές.

Το σκάκι είναι ένα επιτραπέζιο παιχνίδι στρατηγικής, που παίζεται ανάμεσα σε δύο παίχτες. Παίζεται στη «σκακιέρα», ένα διάγραμμα 64 τετραγώνων βαμμένων εναλλάξ με μαύρο και λευκό χρώμα και διατεταγμένων οριζοντίως και καθέτως σε διαστάσεις 8×8. Κάθε παίχτης έχει στη διάθεσή του 16 πεσσούς: έναν βασιλιά, μία βασίλισσα, δύο πύργους, δύο ίππους, δύο αξιωματικούς και οχτώ πιόνια. Κάθε ένας από τους έξι τύπους πεσσών εκτελεί διαφορετικές κινήσεις στην σκακιέρα. Ένας παίχτης παίζει με τους λευκούς πεσσούς και ο άλλος με τους μαύρους. Σκοπός κάθε παίχτη είναι η επίτευξη ματ στον αντίπαλο βασιλιά, ώστε αυτός να μην είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μια επίθεση που δέχεται από τους πεσσούς του αντιπάλου ("φάγωμα"). Οι πεσσοί χρησιμοποιούνται για να παράσχουν υποστήριξη σε άλλους πεσσούς του ίδιου χρώματος ή για να επιτεθούν και να αιχμαλωτίσουν πεσσούς του αντιπάλου. Πέρα από την επίτευξη ματ, ένας παίχτης κερδίζει εάν ο αντίπαλός του παραιτηθεί αυτοβούλως, καθώς κρίνει πως η ήττα του είναι αναπόφευκτη. Άλλο πιθανό αποτέλεσμα μιας παρτίδας σκακιού είναι η ισοπαλία, η οποία μπορεί να προκύψει με διάφορους τρόπους.

Πιστεύεται πως το σκάκι προήλθε από την Ινδία, πριν τον 7ο αιώνα. Η αξία των πεσσών καθορίστηκε στην Ισπανία τον 15ο αιώνα, ενώ οι κανόνες του παιχνιδιού οριστικοποιήθηκαν τον 19ο αιώνα. Σήμερα, το σκάκι παίζεται από εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, ενώ νέοι τύποι του παιχνιδιού, που διαφέρουν από τον κλασσικό ως προς τους κανόνες ή / και ως προς το είδος της σκακιέρας, έχουν επίσης καταστεί σημαντικά δημοφιλείς.

Scroll to top