Να μπορούμε να περιγράφουμε ζώα
Να μιλάμε για τη συμπεριφορά των ανθρώπων προς τα ζώα
Να αναγνωρίζουμε τις αιτιολογικές προτάσεις
Τις απλές και επαυξημένες προτάσεις
Να χρησιμοποιούμε επίθετα και μετοχές με λειτουργία επιθέτου
Να χρησιμοποιούμε σωστά τα άρθρα (οριστικά και αόριστα)
Να κλίνουμε επίθετα σε -ής, -ιά, -ί και -ύς, -ιά, -ύ

Θεματικό λεξιλόγιο: σκύλος, κατοικίδιο, χαρακτηριστικά, προτερήματα, ελαττώματα, εξωτερική εμφάνιση, συμπεριφορά, συνήθειες, χαρακτήρας, άσκηση, φροντίδα, εκπαίδευση, αγγελία, φιλόζωος, φιλοζωικές οργανώσεις, αδέσποτα.
Οικογένεια λέξεων:
- κύων +… (κυνοκομείο, κτλ)
- …+κομείο (νοσοκομείο, κτλ.)

Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων

Η Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων πρωτογιορτάστηκε το 1931 σ' ένα συνέδριο περιβαλλοντιστών στη Φλωρεντία, ως ένας τρόπος για την ευαισθητοποίηση κοινού και ειδικών για τα υπό εξαφάνιση ζώα. Από τότε, η γιορτή διευρύνθηκε και περιλαμβάνει όλα τα είδη του ζωικού βασιλείου.

Η 4η Οκτωβρίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Ζώων, επειδή συμπίπτει με τον εορτασμό της μνήμης του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, που έχει αναγορευτεί από την Καθολική Εκκλησία ως προστάτης των ζώων και του περιβάλλοντος.

Πηγή: SanSimera.gr

Το μεγαλείο και η ηθική πρόοδος ενός έθνους μπορούν να κριθούν από τον τρόπο που φέρεται στα ζώα

– Γκάντι Μαχάτμα –

Η Πηνελόπη Δέλτα γεννήθηκε το 1874 στην Αλεξάνδρεια. Εκεί έζησε τα παιδικά και νεανικά της χρόνια σ' ένα αρχοντικό οικογενειακό περιβάλλον, αυστηρά πατριαρχικό, με έντονες τις πατροπαράδοτες ελληνικές αρχές και συνήθειες. Με δασκάλους στο σπίτι, απέκτησε γενικές σχολικές γνώσεις και έμαθε ξένες γλώσσες και "ελληνικά" που τα αντιπάθησε, επειδή τα βιβλία ήταν γραμμένα στην καθαρεύουσα. Το 1895 παντρεύτηκε το Στέφανο Δέλτα, με το οποίον απέκτησε τρεις κόρες. Το 1916 η οικογένεια Δέλτα εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Ο κοινωνικός και ο φιλικός τους κύκλος ήταν οι πιο καλλιεργημένοι λογοτέχνες, εκπαιδευτικοί και σκεπτόμενοι άνθρωποι του καιρού τους, αλλά και σπουδαίες πολιτικές προσωπικότητες, όπως ο Ελ. Βενιζέλος και ο Νικ. Πλαστήρας. Τόσο στους Βαλκανικούς πολέμους, όσο και στον Ελληνο-ιταλικό πόλεμο, η Πηνελόπη Δέλτα προσέφερε μεγάλες υπηρεσίες, περιθάλποντας πρόσφυγες και τραυματίες. Η ίδια υπέφερε από παράλυση, που είχε αρχίσει από το 1925, και είχε γίνει ολική προς το τέλος της ζωής της. Ίσως η πάθησή της αυτή, σε συνδυασμό με το πλήγμα που της προκάλεσε η είσοδος των γερμανών στην Αθήνα, να την οδήγησαν στην απελπισία : Αυτοκτόνησε στις 2 Μαΐου του 1941. Η Πηνελόπη Δέλτα υπήρξε σπουδαία συγγραφέας. Έχουν περάσει 60 και περισσότερα χρόνια από τότε που έγραψε τα βιβλία της για παιδιά. Κι όμως, αυτά τα βιβλία εξακολουθούν να ενθουσιάζουν τους μικρούς αναγνώστες, με τη ζωντάνια τους, τις συναρπαστικές τους περιπέτειες, και τις γλαφυρές περιγραφές ιστορικών γεγονότων.

Πηγή: Βιβλιοnet

το βαπόρι (ουσ.): το καράβι, το πλοίο.
ο αφέντης (ουσ.): το αφεντικό, ο ιδιοκτήτης, ο κύριος.
δεν πολυξέρω (ρήμ., πάντοτε με το δεν μπροστά): δε γνωρίζω καλά.
καταδέχομαι (ρήμ.): συμπεριφέρομαι φιλικά απέναντι σε κάποιον, ακόμα κι αν τον θεωρώ κατώτερό μου, συνήθως όμως το χρησιμοποιούμε με το αρνητικό δεν.
το βαπόρι ήταν πανηγύρι: το βαπόρι θύμιζε πανηγύρι. Όπως δηλαδή στα πανηγύρια επικρατεί φασαρία και κυκλοφορεί πολύς κόσμος, έτσι και στο πλοίο με το οποίο ταξιδεύει η οικογένεια Βασιωτάκη με το σκύλο επικρατεί μεγάλος θόρυβος και ταξιδεύουν πολλοί επιβάτες.
...έτσι που να βγάλω από μέσα του κάθε πνοή...: ο σκύλος, βλέποντας την κοπέλα να ανεμίζει το μαντιλάκι πέρα δώθε, πιστεύει ότι αυτό είναι ζωντανό πλάσμα, ότι ανασαίνει και κινείται σαν να έχει δική του ζωή. Έτσι, όταν ορμάει και της το αρπάζει από το χέρι, το τινάζει, επειδή πιστεύει ότι με αυτόν τον τρόπο θα το σκοτώσει, διώχνοντας κάθε ίχνος ζωής από μέσα του.
Πού να φανταστώ εγώ πως θα σηκωνόταν τέτοια επανάσταση: δεν περίμενα πως θα γινόταν τόσο μεγάλη αναστάτωση και φασαρία.
νταντελένιος, -α, -ο (επίθ.): δαντελένιος.
συλλογίζομαι (ρήμα α' συζυγίας που έχει μόνο μέση φωνή): σκέφτομαι, φέρνω στη μνήμη μου γεγονότα.
μεμιάς: αμέσως, με μία κίνηση.
η μπατσιά (ουσ., λέγεται και ο μπάτσος, η μπάτσα): χαστούκι, χτύπημα με την παλάμη.
η ράχη (ουσ.): το πίσω και πάνω μέρος του σώματος του ανθρώπου ή των ζώων από τον αυχένα ως τη μέση, η πλάτη.
...δεν είναι πράμα να γίνει λόγος: πρόκειται για ασήμαντο γεγονός, που δεν αξίζει να συζητηθεί.
το φιλότιμο (ουσ.): η ευαισθησία που δείχνει ένας άνθρωπος για την τιμή του και την εικόνα που παρουσιάζει στην κοινωνία. Εδώ, μεταφορικά, το φιλότιμο αφορά το σκύλο κι έχει την ίδια σημασία.

Ο Μάγκας - Το Βιβλίο

Περιγραφή ζώου - Ο Μάγκας

Η χρήση των επιθέτων και των μετοχών με λειτουργία επιθέτου

Επίθετα

Μετοχή

Για να δηλώσουμε ένα χαρακτηριστικό ή κάποια ιδιότητα ενός ουσιαστικού, χρησιμοποιούμε λέξεις που τις ονομάζουμε επίθετα. Με τα επίθετα μπορούμε να περιγράψουμε ένα ουσιαστικό και να δώσουμε όποιες πληροφορίες θέλουμε για αυτό: π.χ. η φρέσκια ντομάτα, το ξύλινο τραπέζι, οι έξυπνες απαντήσεις του εντυπωσίασαν, του αρέσουν τα γρήγορα αυτοκίνητα, όλοι εκτιμούν τον έντιμο υπάλληλο.

Έχουν τρία γένη (αρσενικό θηλυκό, ουδέτερο), κλίνονται όπως τα ουσιαστικά και είναι πάντα στο ίδιο γένος, στον ίδιο αριθμό και στην ίδια πτώση με τα ουσιαστικά που συνοδεύουν.
Τα επίθετα προσδιορίζουν τα ουσιαστικά και συμφωνούν με αυτά:

στο γένος:    η φρέσκια ντομάτα: γένους θηλυκού,

στον αριθμό:    το ξύλινο τραπέζι: ενικός αριθμός,

οι έξυπνες απαντήσεις: πληθυντικός αριθμός,

στην πτώση:   τα γρήγορα αυτοκίνητα: ονομαστική πτώση,

τον έντιμο υπάλληλο: αιτιατική πτώση,

του καλού μαθητή: γενική πτώση.

Κατά την κλίση τους τονίζονται σε όλες τις πτώσεις στη συλλαβή που τονίζεται και η ονομαστική του αρσενικού:
Εξαιρούνται:
- τα επίθετα σε -ώδης, -ώδης, -ώδες, τα οποία στη γενική πληθυντικού κατεβάζουν τον τόνο στη λήγουσα: π.χ. ο ελώδης →των ελωδών.
- τα επίθετα με αρσενικό σε -ής, -ύς που έχουν δική τους κλίση, όπως π.χ ο επιμελής, η επιμελής, το επιμελές. Ο βαθύς , η βαθιά , το βαθύ κτλ.

Έχουμε δύο είδη μετοχών, την Ενεργητική και την Παθητική.

Η ενεργητική μετοχή είναι στην ενεργητική φωνή, σε χρόνο ενεστώτα και είναι άκλιτη.

Σχηματίζεται προσθέτοντας στο θέμα του ρήματος την κατάληξη -οντας (αν δεν τονίζεται) και -ώντας (αν τονίζεται).

Η παθητική μετοχή είναι στην παθητική φωνή, σε χρόνο παρακείμενο.

Σχηματίζεται προσθέτοντας στο θέμα του ρήματος του ενεστώτα ή του αορίστου τις καταλήξεις –μένος , -μένη , -μένο και κλίνονται όπως τα επίθετα σε -ος, -η, -ο:

π.χ. θυμωμένος, -μένη, -μένο, στενοχωρημένος, -μένη, -μένο.

Οι μετοχές αυτές μπορούν να έχουν λειτουργία επιθέτου:

π.χ. Παραπονεμένα λόγια έχουν τα τραγούδια μας. (Η μετοχή παραπονεμένα εδώ έχει λειτουργία επιθέτου και προσδιορίζει το ουσιαστικό λόγια.)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Φυσικά, οι κλιτές μετοχές δε λειτουργούν μόνο ως επίθετα (καθώς όταν έχουν θέση επιθέτου, είναι δίπλα από το ουσιαστικό που συνοδεύουν).

Για παράδειγμα, στη φράση: Έφυγε παραπονεμένος η μετοχή παραπονεμένος δε λειτουργεί ως επίθετο, γιατί δηλώνει τρόπο και προσδιορίζει το ρήμα έφυγε.

Αιτιολογικές προτάσεις

Όταν μιλάμε ή γράφουμε, είναι ανάγκη να πούμε τον λόγο για τον οποίο συμβαίνει κάτι, δηλαδή να αναφέρουμε την αιτία ενός γεγονότος ή μιας κατάστασης. Ένας τρόπος με τον οποίο μπορούμε να εκφράσουμε την αιτία είναι οι αιτιολογικές προτάσεις:

π.χ. Φίλαθλοι και παίκτες πανηγύριζαν, γιατί πήραν το πρωτάθλημα. (Η πρόταση γιατί πήραν το πρωτάθλημα είναι μια αιτιολογική πρόταση που δηλώνει την αιτία για την οποία πανηγύριζαν φίλαθλοι και παίκτες.)

• Οι αιτιολογικές προτάσεις είναι εξαρτημένες προτάσεις και εισάγονται (αρχίζουν) με τους αιτιολογικούς συνδέσμους: γιατί, διότι, επειδή, αφού, καθώς, μια που, μια και.

• Οι αιτιολογικές προτάσεις απαντούν στην ερώτηση γιατί;

• Τις αιτιολογικές προτάσεις τις βάζουμε συνήθως μετά τις προτάσεις που θέλουμε να αιτιολογήσουμε και τις χωρίζουμε με κόμμα:

π.χ. Φοβόμουνα, γιατί ήμουν μόνος στο σπίτι. (Γιατί φοβόμουνα; Την αιτία του φόβου μάς τη φανερώνει η αιτιολογική πρόταση: γιατί ήμουν μόνος στο σπίτι).

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Αιτιολογικές προτάσεις χρησιμοποιούμε συχνά όταν περιγράφουμε τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου ή ενός ζώου ή όταν καταλήγουμε σε συμπεράσματα για τη συμπεριφορά τους, για να αιτιολογούμε και να στηρίζουμε τη γνώμη μας:

π.χ. Είναι εγωιστής, γιατί ποτέ δε δέχεται τα λάθη του.

Οι γονείς δε χτυπούν τα παιδιά τους, γιατί τα αγαπούν.

ΠΡΟΣΟΧΗ!

Με το γιατί εισάγονται και εξαρτημένες πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις, οι οποίες έχουν θέση υποκειμένου ή αντικειμένου κάποιου ρήματος και για αυτό δε χωρίζονται με κόμμα από αυτό: π.χ. Τον ρώτησα γιατί άργησε.

Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις έχουμε όταν συναντούμε ρήματα όπως: ρωτώ, γνωρίζω, απορώ, ξέρω, σκέφτομαι, αναρωτιέμαι, καταλαβαίνω, κ.α.

Η ιστορία του Τεντέν

Χάρτινος ήρωας που «γεννήθηκε» στις 10 Ιανουαρίου 1929 από το πενάκι του βέλγου κομίστα Ζορζ Ρεμί (1907-1983), γνωστότερου ως Ερζέ. Οι πρώτες ιστορίες του δημοσιεύτηκαν στο νεανικό ένθετο της εφημερίδας των Βρυξελλών «20ος Αιώνας».
Ο Τεντέν (Tintin) είναι ο ξανθομάλλης νεαρός με το χαρακτηριστικό τσουλούφι, που δουλεύει ως ρεπόρτερ και μπλέκεται σε απίθανες περιπέτειες μυστηρίου σε κάθε γωνιά του πλανήτη, μαζί με τον πιστό του σκύλο Μιλού, ένα λευκότριχο φοξ τεριέ.
Ο Μιλού είναι ταυτισμένος με τον Τεντέν και για πολλά χρόνια η σειρά είχε τίτλο «Οι περιπέτειες του Τεντέν και του Μιλού». Σε αυτές τις ιστορίες, ο ρόλος του είναι πολύ σημαντικός, αφού είναι και ο μοναδικός σύντροφος του ήρωα. Συνομιλεί κανονικά με τον Τεντέν, λέει τη γνώμη του, διαφωνεί και συμβουλεύει. Το ουσιαστικό τους δέσιμο, όμως, δεν παραβλέπει διαφορές στο χαρακτήρα και τάσεις ανεξαρτησίας. Ο Μιλού πατάει πιο σταθερά στα πόδια του, ενώ ο Τεντέν δεν σκέφτεται τίποτα άλλο από την επιτυχία της αποστολής του.
Οι φίλοι και οι συνεργάτες του είναι οι ντετέκτιβς Ντυπόν και Ντιπόν, ο Καπετάνιος Χάντοκ, ο καθηγητής Τρύφων Τουρνεσόλ.
Σήμερα αποτελεί ένα από τα πιο επιτυχημένα κόμικς παγκοσμίως, με περισσότερες από διακόσια εκατομμύρια πωλήσεις, ενώ έχει μεταφραστεί σε 58 γλώσσες. Έχουν κυκλοφορήσει συνολικά 24 τεύχη, το τελευταίο από τα οποία κυκλοφόρησε το 1983. Επίσης, έχουν γυριστεί τέσσερις ταινίες.

Πηγή: https://www.sansimera.gr/articles/201

περισσότερο παρατηρητές παρά προστάτες της περιουσίας: τα μπουλ- ντόγκ δεν είναι τα καταλληλότερα σκυλιά για φύλακες, γιατί συμπεριφέρονται φιλικά και όχι επιθετικά. Προτιμούν δηλαδή να παρατηρούν αυτά που συμβαίνουν γύρω τους παρά να αναλαμβάνουν δράση.
ο καλλωπισμός (ουσ.): η περιποίηση της εξωτερικής εμφάνισης.
πυρρόξανθος, -η, -ο (επίθ.): κοκκινόξανθο.
η ζάρα (ουσ.): οι ρυτίδες του δέρματος, εδώ του προσώπου.

Επίθετα σε -ής, -ιά, -ί

Η Βούλα Μάστορη γεννήθηκε στο Αγρίνιο. Πρωτοεμφανίστηκε στον χώρο της παιδικής λογοτεχνίας το 1975, με το βιβλίο "Με λένε Αλέξη". Τα έργα της διακρίνονται από ρεαλιστικό στοιχείο και φεμινιστική διάθεση. Η πρώτη της μεγάλη επιτυχία ήταν το βιβλίο "Ένα γεμάτο μέλια χεράκι" (1978, 14 εκδόσεις), με θέμα την καταγραφή των σχέσεων μέσα σε μια οικογένεια, θέμα που παρέμεινε κυρίαρχο στα έργα της μαζί με εκείνο της ανίχνευσης της γυναικείας ταυτότητας. Οι δυο αυτοί άξονες βρήκαν την πληρότητά τους στην τετραλογία "Τ’ αυγουστιάτικο φεγγάρι" (1982), "Στο γυμνάσιο" (1991), "Ένα-Ένα-Τέσσερα" (1993) και "Κάτω απ’ την καρδιά της" (1995). Έγραψε συνολικά περίπου 50 βιβλία για παιδιά και εφήβους και τρία για ενήλικες ("Το παραμύθι των ψυχών", 2003· "Γυναίκα μπονσάι", 2012· "Στη χώρα των θαυμάτων", 2016). Βραβεύτηκε από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά, τον Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, το Υπουργείο Πολιτισμού και τιμήθηκε με Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας το 2005 και με αναγραφή του ονόματός της στον Διεθνή Τιμητικό Πίνακα IBBY. Το 2008 υπήρξε υποψήφια για το διεθνές Βραβείο Άντερσεν. Αποσπάσματα βιβλίων της διδάσκονται στα αναγνωστικά και ανθολόγια πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Πέθανε στην Αθήνα στις 21 Νοεμβρίου 2016, έπειτα από πολύμηνη μάχη με τον καρκίνο.

Πηγή: voulamastori.gr

ντόμπρος, -α, -ο (επίθ.): αυτός που είναι ειλικρινής και δεν υποκρίνεται, που μιλάει δηλαδή ανοιχτά και ξεκάθαρα, χωρίς να κρύβει τις διαθέσεις του.
ύπουλος, -η, -ο (επίθ.): αυτός που κάνει το φίλο και κρύβει τους κακούς του σκοπούς.
μονόχνοτος, -η, -ο (επίθ.): αυτός που δε θέλει να έχει σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους, προτιμάει τη μοναξιά.

Οι σκύλοι με τις γάτες κι οι γάτες πάλι με τους ποντικούς ήτανε πρώτα φίλοι, όπως είναι όλα τα ζώα μεταξύ τους. Μα κάποτε τσακώθηκαν, κι από τότε κρατάει το μίσος τους από γενιά σε γενιά, κι όλοι μας σήμερα ξέρουμε πόσο εχθρεύονται οι σκύλοι τις γάτες κι οι γάτες τα ποντίκια.

Και να πώς έγιναν τα πράγματα... (διαβάστε τη συνέχεια στο παραμύθι της Φανής Παπαλουκά, που παρατίθεται)

Πηγή: Σπουδαστήριο Nέου Eλληνισμού

Επίθετα σε -ής, -ιά, -ί

Απλές και επαυξημένες προτάσεις - Συντακτικοί όροι της πρότασης

Η Σοφία Ζαραμπούκα γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939 και είναι συγγραφέας και εικονογράφος παιδικής λογοτεχνίας. Γράφει και εικονογραφεί μόνη τα έργα της. Σπούδασε Καλές τέχνες και θέατρο στην Ελλάδα και γραφικές τέχνες και εικονογράφηση στην Αμερική. Έγραψε το πρώτο της βιβλίο (Στο δάσος, 1975) κατά τη περίοδο της δικτατορίας (1967-74), εξηγώντας στα παιδιά τι σημαίνει αυτή η λέξη. Για το βιβλίο αυτό πήρε τιμητική διάκριση από την επιτροπή του Βραβείου Άντερσεν. Έγινε περισσότερο γνωστή μέσα απ' τις διασκευές της σε αρχαία κείμενα όπως Αριστοφάνης, Ομήρου Οδύσσεια και Ομήρου Ιλιάδα, Ορέστεια και Μυθολογία. Τα βιβλία της αυτά χρησιμοποιούνται και από το νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο. Έχει γράψει πάνω από 80 βιβλία για παιδιά, και τα θέματά της είναι πάντα επίκαιρα, αν και βασίζονται σε διασκευές από την αρχαία γραμματεία. πολλά από αυτά έχουν μεταφραστεί σε αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, τούρκικα, ισπανικά, καταλανικά, γερμανικά, νορβηγικά, ουγγρικά, δανέζικα, σουηδικά, σέρβικα, αλβανικά και ιαπωνικά. Το 1961 πήρε το Α΄ βραβείο της εφημερίδας Washington Post (ΗΠΑ) στο διαγωνισμό εξωφύλλου, το 1972 το Βραβείο της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς, για το βιβλίο της «Ο Φλιτ ταξιδεύει», το 1978 το βραβείο «Η Λυσιστράτη» στην ΄Εκθεση Λειψίας και το 1982 τιμήθηκε με το βραβείο Ουράνη, παιδικής λογοτεχνίας, της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της. Οι εικονογραφήσεις της έχουν εκτεθεί διεθνώς και υπάρχουν σε πολλές μουσειακές συλλογές

Πηγή: Βικιπαίδεια

Οριστικό και Αόριστο άρθρο

Γλώσσα Ε΄

4η Ενότητα - Τα ζώα που ζούν κοντά μας

Τι θα μάθουμε σε αυτή την ενότητα:

Λεξιλόγιο σε αυτή την ενότητα:

Και τα ζώα έχουν δικαιώματα

Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων

Ιστορίες με ζώα

Πηνελόπη Δέλτα (1874 - 1941)

Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου

Ο Τεντέν και ο Μιλού

Η ιστορία του Τεντέν

Τα χαρακτηριστικά των ζωών

Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου

Αγάπες με ουρά

Βούλα Μάστορη (1945 - 2016)

Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου

Γιατί τα σκυλιά κυνηγάνε τις γάτες και οι γάτες τους ποντικούς

Τα ζώα της εξοχής

Σοφία Ζαραμπούκα