Πρόταση λέγεται μια σειρά από λέξεις η οποία περιλαμβάνει ένα ρήμα και έχει δικό της, αυτοτελές νόημα.

H απαραίτητη λέξη για να υπάρχει πρόταση είναι το ρήμα, το οποίο:

• είτε φανερώνει ότι κάποιος ή κάτι, ενεργεί ή παθαίνει κάτι
• ή βρίσκεται σε μια κατάσταση
• ή αποδίδει μια ιδιότητα στο υποκείμενο

Παραδείγματα:

1. Η μητέρα του παίζει πιάνο. (Το υποκείμενο ενεργεί.)
2. Το αυτοκίνητο διαλύθηκε. (Το υποκείμενο παθαίνει κάτι.)
3. Το μωρό κοιμάται. (Το υποκείμενο βρίσκεται σε μια κατάσταση.)
4. Αυτός είναι γιατρός. (Το υποκείμενο έχει μια ιδιότητα.)

Το ρήμα το εντοπίζουμε με την ερώτηση: τι κάνει; ή τι είναι;

Τα ρήματα που έχουν αντικείμενο ονομάζονται μεταβατικά (η ενέργεια που φανερώνουν μεταβαίνει στο αντικείμενο)

Τα ρήματα που δεν έχουν αντικείμενο, ονομάζονται αμετάβατα (η ενέργεια που φανερώνουν δε μεταβαίνει σε κάτι άλλο)

Παραδείγματα:

Ο Λουκάς λείπει. ( ρήμα: λείπει, αμετάβατο)

Πολλά παιδιά παίζουν μπάλα. (ρήμα: παίζουν, μεταβατικό με αντικείμενο το ουσιαστικό μπάλα)

Υποκείμενο του ρήματος είναι η λέξη που δηλώνει ποιος (ποια, ποιο) ή ποιοι (ποιες, ποια) ενεργούν ή παθαίνουν κάτι ή βρίσκονται σε μια κατάσταση ή έχουν μια ιδιότητα.

Βρίσκεται πάντα σε πτώση ονομαστική

Παραδείγματα:

Η μητέρα του παίζει πιάνο. (ποιος παίζει; η μητέρα)

Αυτός είναι γιατρός. (ποιος είναι; αυτός)

Το εντοπίζουμε με την ερώτηση: ποιος / ποια / ποιο + το ρήμα της πρότασης

Όταν το ρήμα δηλώνει μια ενέργεια, τότε στη φράση συνήθως έχουμε και αντικείμενο, είναι η λέξη στην οποία πηγαίνει η ενέργεια την οποία εκφράζει το ρήμα.

Το αντικείμενο μπορεί να είναι:

• Σε αιτιατική (ή, σπανιότερα, γενική) πτώση ουσιαστικού, αντωνυμίας, επιθέτου με άρθρο, μετοχής με άρθρο 
• Μια εξαρτημένη πρόταση (που εισάγεται με τα: να, ότι, μήπως, πως, αν κτλ.)

Παραδείγματα: 

Αυτός στέλνει ένα δέμα. (Τι στέλνει; ένα δέμα)

Η Μαρία μοιάζει της μητέρας της. (Ποιανής μοιάζει; της μητέρας της)

Το εντοπίζουμε με την ερώτηση: τι; ποιον; ποιο; ποιανού; σε ποιον; + το ρήμα της πρότασης