Τι θα μάθουμε σε αυτή την ενότητα:

  • Πώς παίρνουμε πληροφορίες κάνοντας ερωτήσεις.
  • Πώς μετατρέπουμε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο.
  • Πώς ενώνονται οι προτάσεις μεταξύ τους.
  • Με σχηματισμούς επιθέτων όπως στα αρχαία ελληνικά: σε -ων, -ουσα, -ον και -ύς, -εία, -ύ
  • Πώς φτιάχνουμε μια εικονογραφημένη ιστορία.

Λεξιλόγιο σε αυτή την ενότητα:

  • Θεματικό λεξιλόγιο: επάγγελμα, χτίστης, υπόθεση, πλατεία, σκαλωσιά, πείσμα, οικοδομή, ανεβαίνω, κυριεύει, πάτωμα, συνέντευξη, νησί, ασχολούμαι, μυλωνάς, σκληρός, κτήμα, υποφέρω, μεροκάματο, εμπόρευμα, τσαγκάρης, γεωτρύπανο, δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο, περιβάλλον, ρυθμός, σύλλογος, λέσχη, νοοτροπία, ανακαλύπτω, λιμενικός, πανεπιστήμιο, έρευνα, ερευνητής, επιστήμονας, εργαστήριο, σύμπαν, ανίχνευση, ρύπανση, προκατάληψη, εξοπλισμός, φύλο, εμψυχώνω, έμπνευση, συμβάλλω, ανεξαρτησία, προσωπικότητα, πανανθρώπινος, ιπτάμενος, εφημερίδα, συναρπαστικός, ανταπόκριση, κατατροπώνω, εισιτήριο, αεροδυναμικός, ανεμιστήρας, διαιτητής, σερβιτόρος.
  • Οικογένεια λέξεων:
    Ροή (διαρροή, εισροή, κτλ.)
    Βάση (πρόσβαση, διάβαση, έκβαση κτλ.)
    Έργο (ανεργία, εργοδότης, εργάτης κτλ.)

Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου

  • θαρρώ (ρημ. β' συζ.): έχω τη γνώμη, υποθέτω, νομίζω.
  • η σκαλωσιά (ουσ.) : προσωρινή κατασκευή που στήνεται συνήθως γύρω από μια οικοδομή η οποία χτίζεται ή επισκευάζεται για να κινούνται πάνω της οι χτίστες.
  • που ’ναι: πως είναι.
  • η έφοδος (ουσ.): η απότομη και αιφνιδιαστική επίθεση.
  • αράδιασαν οριστ. αορίστου του αραδιάζω (ρημ β΄ συζ.): τοποθετώ διάφορα πράγματα στη σειρά.

Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου

  • η Αντίπαρος, μικρό νησί των Κυκλάδων δίπλα στην Πάρο.
  • χταποδιάρικος, -η, -ο (επίθ.): που χρησιμοποιείται για το ψάρεμα χταποδιών· έτσι λέγανε τις βάρκες που είχαν για το ψάρεμα χταποδιών.
  • τα βγάζουν πέρα: (μεταφορική) έκφραση με την οποία εννοούμε ότι καταφέρνουν να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες, να είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους.
  • τωνε (κτητική αντωνυμία στην τοπική διάλεκτο): τους, π.χ., τα στάρια τωνε = τα στάρια τους.
  • η δραχμή (ουσ.): το νόμισμα της Ελλάδας πριν από την καθιέρωση του ευρώ (€). Μία δραχμή ισοδυναμεί περίπου με 0,0029 € ή 1 € ισοδυναμεί με 340,75 δραχμές.
  • η οκά (ουσ.): μονάδα μέτρησης του βάρους ίση με 1282 γραμμάρια. Την αντικατέστησε το κιλό.
  • ο γανωτζής (ουσ.): επάγγελμα που έχει πια εξαφανιστεί στις μέρες μας· κάλυπτε με κασσίτερο τα χάλκινα σκεύη για να μη σκουριάσουν.
  • ο πηγαδάς (ουσ.): λαϊκή λέξη που σημαίνει τον άνθρωπο ο οποίος ανοίγει πηγάδια.
  • το γεωτρύπανο (ουσ.): εργαλείο που τρυπάει το έδαφος και χρησιμοποιείται για το άνοιγμα γεώτρησης.
  • τα απαγορευτικά: οι ειδικές διαταγές («σήματα») που εκδίδει το κεντρικό Λιμεναρχείο για να απαγορεύσει τον απόπλου των πλοίων επειδή επικρατούν άσχημες καιρικές συνθήκες.
  • η λέσχη (ουσ.): χώρος όπου συγκεντρώνονται άνθρωποι με κοινά ενδιαφέροντα.
  • ντόπιος, -α, -ο (επίθ.): που κατοικεί στον τόπο που γεννήθηκε (Συνώνυμο: αυτόχθων, γηγενής, ιθαγενής).
  • η νοοτροπία (ουσ.): ο τρόπος που σκέφτεται ένα άτομο ή μια ομάδα, π.χ. Δε συμφωνούμε σε τίποτα, γιατί έχουμε διαφορετική νοοτροπία.
  • η εμπειρία (ουσ.): η γνώση που έχουμε αποκτήσει από την πρακτική ενασχόλησή μας με κάτι και όχι χάρη σε ειδικές σπουδές, π.χ. Εργάζεται δεκαπέντε χρόνια ως μηχανικός αυτοκινήτων κι έχει αποκτήσει μεγάλη εμπειρία.

Επαγγέλματα που χάθηκαν

Σε διάφορες εποχές κάθε κοινωνία διαμορφώνει τα επαγγέλματα της σύμφωνα με  τις ανάγκες της. Με το πέρασμα του χρόνου και την τεχνολογική εξέλιξη πολλά επαγγέλματα ή χάθηκαν ή ασκούνται πλέον από ελάχιστους. Πρεσβευτές μνήμης κάποιες φωτογραφίες, ιστορίες παππούδων και πληροφορίες από τα διαδίκτυο, απέμειναν για να μας τα θυμίζουν τις παλιές εκείνες εποχές και τα επαγγέλματα που τα βλέπουμε πού και πού μέσα απ’ τις παλιές ελληνικές ταινίες.

Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου

  • Νόμπελ: διεθνές βραβείο που απονέμεται κάθε χρόνο και έχει πολύ υψηλό κύρος. Απονέμεται σε επιστήμονες από όλο τον κόσμο οι οποίοι την προηγούμενη χρονιά διακρίθηκαν στους τομείς της ιατρικής, της φυσικής, της χημείας, των οικονομικών επιστημών και της φυσιολογίας. Επίσης απονέμεται σε λογοτέχνες για το έργο τους. Ξεχωριστή σημασία κάθε χρόνο έχει το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Πήρε το όνομά του από το Σουηδό επιστήμονα και βιομήχανο Άλφρεντ Νόμπελ, ο οποίος, με όρο που έβαλε στη διαθήκη του, κληροδότησε την περιουσία του το 1901 στους φορείς που συστάθηκαν για να απονέμουν τα βραβεία αυτά. Έλληνες που έχουν τιμηθεί με βραβείο Νόμπελ είναι οι λογοτέχνες Γιώργος Σεφέρης και Οδυσσέας Ελύτης.
  • ΟΥΝΕΣΚΟ: η Διεθνής Οργάνωση Επιστημών και Πολιτισμού του ΟΗΕ (Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών) με έδρα το Παρίσι. Σκοπός της ΟΥΝΕΣΚΟ (UNESCO) είναι η προαγωγή της διεθνούς ειρήνης και του πολιτισμού. Η ΟΥΝΕΣΚΟ προωθεί τη συνεργασία των κρατών σε τομείς όπως η εκπαίδευση και η επιστήμη και ενισχύει την προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς κάθε τόπου.
  • ο θεσμός (ουσ.): εδώ η οργανωμένη δραστηριότητα.
  • το κίνητρο (ουσ.): αυτό που κάνει τον άνθρωπο να ενεργήσει με συγκεκριμένο τρόπο, η εσωτερική δύναμη.
  • μπαίνω στο πετσί: έκφραση που σημαίνει ότι μπαίνω στην ουσία ενός πράγματος, το κατανοώ και το γνωρίζω πολύ καλά.
  • η προκατάληψη (ουσ.): η αρνητική στάση ή διάθεση απέναντι σε ένα πρόσωπο, μια κατάσταση, μια αντίληψη, η οποία όμως δε βασίζεται στη γνώση που προέρχεται από έρευνα, αλλά είναι αυθαίρετη.
  • άψογος, -η, -ο (επίθ.): που δεν έχει κανένα λάθος ή ελάττωμα (Συνώνυμο: αλάθητος, τέλειος, αψεγάδιαστος).
  • τελειομανής, -ής, -ές (ουσ.): που έχει τη μανία να ζητά διαρκώς το τέλειο, που δεν μπορεί να ανεχθεί ατέλεια ή λάθος σε όσα κάνει.
  • το αντικείμενο (ουσ.): εδώ ο τομέας, η γνωστική περιοχή.
  • η υποτροφία (ουσ.): το χρηματικό ποσό που παρέχει κάποιος κρατικός ή ιδιωτικός φορέας για τα δίδακτρα ή τη συντήρηση ενός μαθητή, φοιτητή ή μεταπτυχιακού σπουδαστή.
  • η κουλτούρα (ουσ.): το σύνολο των γνώσεων, της τεχνογνωσίας, των παραδόσεων, των εθίμων, της νοοτροπίας και των τρόπων συμπεριφοράς ενός λαού (Συνώνυμο: ο πολιτισμός). Η λέξη προέρχεται από τη λατινική λέξη cultura, που σημαίνει καλλιέργεια.

Ευγένιος Τριβιζάς

Ο Ευγένιος Τριβιζάς Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1946. Είναι δικηγόρος, πτυχιούχος της Νομικής και των Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών, κάτοχος Master of Laws (University College), διδάκτωρ Νομικής του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (London School of Economics and Political Science) και Senior Research Fellow του Πανεπιστημίου Λονδίνου.
Διδάσκει Εγκληματολογία και Συγκριτικό Ποινικό Δίκαιο στο Πανεπιστήμιο του Reading και διευθύνει το Τμήμα Εγκληματολογικών Μελετών του ίδιου Πανεπιστημίου (Director fo Cominal Justice Studies). Έχει διδάξει επίσης στο Bramshill Police College, τo Central London Polytechnic και το London School of Economics, ενώ το διάστημα 1993-1998 ήταν επισκέπτης καθηγητής Εγκληματολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Με τη λογοτεχνία ο Ευγένιος Τριβιζάς έχει ασχοληθεί από τα παιδικά του χρόνια. Έχει γράψει περίπου 150 βιβλία μεταξύ των οποίων μυθιστορήματα, παραμύθια, θεατρικά έργα, αλφαβητάρια, διηγήματα, κόμικς, εκπαιδευτικά βιβλία, ενώ έχει συνεργαστεί και με παιδικά περιοδικά. Από τα πιο γνωστά του έργα είναι η Φρουτοπία και το "Νησί των πυροτεχνημάτων".
Βιβλία του Ευγένιου Τριβιζά έχουν μεταδοθεί από το BBC, έχουν περιληφθεί στα αναγνωστικά ελληνικών και αμερικανικών σχολείων και έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά γερμανικά, ισπανικά, ολλανδικά, σουηδικά, ιαπωνικά και άλλες γλώσσες.

Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου

  • ο ρεπόρτερ (ουσ.): δημοσιογράφος που ερευνά κάποιο γεγονός ή συλλέγει πληροφορίες γι’ αυτό («κάνει ρεπορτάζ»).
  • η ανεξαρτησία (ουσ.): το να είναι κάποιο άτομο ή ένα κράτος ελεύθερο, να μην εξαρτάται από άλλο άτομο ή κράτος αντίστοιχα, π.χ.: Με την επανάσταση του 1821 οι Έλληνες κέρδισαν την ανεξαρτησία τους.
  • Φρουτοπία (λέξη επινοημένη από το συγγραφέα Ευγένιο Τριβιζά): ο τόπος όπου τα φρούτα, αφού νίκησαν τους μανάβηδες και κήρυξαν την ανεξαρτησία τους, ζουν ελεύθερα.
  • η ανταπόκριση: (εδώ) η είδηση που στέλνει ο δημοσιογράφος ενός μέσου ενημέρωσης, ο οποίος έχει αποσταλεί σε κάποια περιοχή γι’ αυτό το σκοπό.
  • η επέτειος (ουσ.): η ημέρα που συμπληρώνεται ένα ή περισσότερα χρόνια από τότε που συνέβη ένα σημαντικό γεγονός, π.χ.: H εθνική επέτειος της 25ης Μαρτίου.
  • κατατρόπωσαν· οριστ. αορίστου του κατατροπώνω (ρημ. α' συζ.): νικώ κάποιον ολοκληρωτικά.
  • η τελευταία λέξη: μεταφορική έκφραση που χρησιμοποιούμε για να πούμε ότι αυτή είναι η πιο πρόσφατη ανακάλυψη, η τελειότερη εκδοχή ενός πράγματος, π.χ.: Αυτό το φόρεμα είναι η τελευταία λέξη της μόδας.
  • η αεροδυναμική (ουσ.): ο κλάδος της Φυσικής που μελετά τη ροή του αέρα καθώς και τα αποτελέσματα που έχει αυτή η κίνηση στα σώματα που κινούνται μέσα στον αέρα.
  • θα την κάνω ταράτσα: μεταφορική έκφραση που σημαίνει «θα φάω καλά και πολύ». Εδώ γίνεται λογοπαίγνιο, καθώς ο Απίκος με τη φράση αυτή εννοεί ότι θα απογειωθεί από την ταράτσα.
  • για να λέμε τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη: μεταφορική έκφραση που χρησιμοποιούμε για να πούμε ότι μιλάμε με ειλικρίνεια και δεν κρύβουμε τίποτα.
Scroll to top