Τι θα μάθουμε σε αυτή την ενότητα:
- Να αφηγούμαστε πώς περάσαμε σε μια συναυλία
- Να περιγράφουμε μουσικά όργανα και πώς κατασκευάζονται
- Να απαγγέλλουμε και τραγουδάμε στίχους
- Να περιγράφουμε έργα τέχνης
- Να αναγνωρίζουμε τα μεταβατικά και τα αμετάβατα ρήματα
- Να ξεχωρίζουμε το αντικείμενο από το κατηγορούμενο
- Τα θηλυκά ουσιαστικά σε –ιά , –ία, -ια, -εία, -εια, -ειά
- Κανόνες μονοτονικού
Λεξιλόγιο σε αυτή την ενότητα:
- Θεματικό λεξιλόγιο: μουσική, συναυλία, συγκρότημα, φωτισμός, εισιτήρια, αίθουσα, μαγνητόφωνο, προβολείς, ντραμς, μικρόφωνο, χειροκροτήματα, θεατές, κιθάρα, βιολί, ορχήστρα, συμφωνίες, πιανίστας, έγχορδα, πνευστά, κρουστά.
- Οικογένεια λέξεων:
- Ουσιαστικά σε -εία (πολιτεύω – πολιτεία, γοητεύω – γοητεία κτλ.)
- Ουσιαστικά σε -εία/ εια (πλατύς – πλατεία, διαρκής – διάρκεια κτλ.)
- Ουσιαστικά σε -ία (κοινωνώ – κοινωνία, επιθυμώ – επιθυμία κτλ.)
Ιακωβίδης Γεώργιος
(Χύδηρα Λέσβου 1853 - Αθήνα 1932)
Ο Γεώργιος Ιακωβίδης γεννήθηκε στη Λέσβο και σπούδασε από το 1870 έως το 1877 στο Πολυτεχνείο της Αθήνας και από το 1877 έως το 1883 στο Μόναχο ζωγραφική και γλυπτική. Το 1900 διορίστηκε έφορος της Εθνικής Πινακοθήκης και το 1904 καθηγητής ζωγραφικής στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πολυτεχνείου, την οποία διηύθυνε. Παρουσίασε τα έργα του σε πολλές ελληνικές και διεθνείς εκθέσεις. Αν και γνώριζε τις νεότερες αναζητήσεις στην τέχνη της ζωγραφικής και τα χαρακτηριστικά του ιμπρεσιονισμού, ακολούθησε τους παραδοσιακούς τύπους του ακαδημαϊκού ρεαλισμού. Διακρίθηκε στην προσωπογραφία, στις συνθέσεις και στα άνθη. Επίσης ασχολήθηκε με τη γλυπτική, φιλοτεχνώντας προτομές, όπως αυτή του Νικηφόρου Λύτρα, και με τα ανάγλυφα. Με την ίδρυση της Ακαδημίας Αθηνών διορίστηκε μέλος της. Ανάμεσα στα έργα του που διακρίθηκαν είναι η «Ιφιγένεια εν Ταύροις», η «Μητρική στοργή», τα «Πρώτα βήματα» και ο «Παιδικός καυγάς».
Ιακωβίδης Γεώργιος
επίσκεψη στην μόνιμη έκθεση των έργων του
Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου
Μπαρμπό, Φιλίπ
(Philippe Barbeau, Μπλουά Γαλλίας 1952 – ). Γάλλος εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Σταδιοδρόμησε ως δάσκαλος, ενώ παράλληλα ασχολείται και με τη λογοτεχνία. Πιστεύει πως κάθε άτομο έχει και ιδιαίτερα θετικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα, τα οποία πρέπει να βρεθούν σε κατάλληλες συνθήκες για να αξιοποιηθούν. Σπουδαίο ρόλο παίζουν σ’ αυτό η οικογένεια και το σχολείο, το οποίο απαραίτητα πρέπει να μαθαίνει τα παιδιά να δουλεύουν μέσα σε κλίμα ευχάριστο, χαρούμενο, εμπιστοσύνης και αλληλοσεβασμού. Στα διηγήματά του εμπνέεται από την καθημερινότητα και, κυρίως, από το εκπαιδευτικό λειτούργημά του, ενώ οι πρωταγωνιστές του είναι πάντα ανοιχτόκαρδοι και απλοί άνθρωποι. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες, ενώ αποσπάσματά τους έχουν συμπεριληφθεί σε σχολικά διδαχτικά βιβλία.
Πηγή: Academic
Ο Τυφλοπόντικας
Σε μια σχολή, κάπoυ στη Γαλλία, ένας δάσκαλος αναλαμβάνει μια τάξη με παιδιά που έχουν προβλήματα συμπεριφοράς. Ο δάσκαλος, ο Τυφλοπόντικας, όπως τον αποκαλούν τα παιδιά, αντιμετωπίζει πολλές δυσκολίες. Διαθέτει όμως ενθουσιασμό για τη δουλειά του και αγάπη για τα παιδιά. Έτσι, γίνεται αμέσως φίλος των μαθητών του, τους συμπαραστέκεται κι εκείνοι δεν τον απογοητεύουν. Ο Ξανθομπάμπουρας είναι ο αφηγητής του μυθιστορήματος Ο Τυφλοπόντικας, απ' όπου είναι παρμένο το κείμενο που ακολουθεί.
Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου
- στο πόστο: σε μια σημαντική θέση, σε ένα σημείο στο οποίο είναι κάποιος τοποθετημένος για να εργάζεται ή να ελέγχει. (Η λέξη προέρχεται από την ιταλική λέξη posto.)
- η κονσόλα (ουσ.): στο κείμενό μας είναι μια ειδική βάση η οποία ρυθμίζει και ελέγχει τον ήχο που μεταδίδεται ηλεκτρονικά ή τον ηλεκτρικό φωτισμό σε μια εκδήλωση.
- να μου δώσει αναφορά: να με ενημερώσει.
- δε θα πέφτει καρφίτσα στην αίθουσα: έκφραση που σημαίνει πως η αίθουσα θα είναι γεμάτη από κόσμο.
- να μην τα κάνω θάλασσα: έκφραση που δείχνει την αγωνία που είχε ο αφηγητής κατά τη διάρκεια της συναυλίας μήπως δεν τα καταφέρει.
- οι χορδές κοντεύουν να σπάσουν: υπερβολή που δείχνει ότι ο κιθαρίστας παίζει με μεγάλη ένταση.
- κάνει ένα σόλο κιθάρα: παίζει μόνος του ένα μουσικό κομμάτι σε κιθάρα. (Η λέξη σόλο προέρχεται από την ιταλική λέξη solo και σημαίνει ένα μουσικό κομμάτι ή μέρος ενός μουσικού κομματιού που εκτελείται από ένα μόνο άτομο. Επίσης, σημαίνει την εκτέλεσή του από το άτομο αυτό.)
Πρόταση λέγεται μια σειρά από λέξεις η οποία περιλαμβάνει ένα ρήμα και έχει δικό της, αυτοτελές νόημα.
H απαραίτητη λέξη για να υπάρχει πρόταση είναι το ρήμα, το οποίο:
- είτε φανερώνει ότι κάποιος ή κάτι, ενεργεί ή παθαίνει κάτι
- ή βρίσκεται σε μια κατάσταση
- ή αποδίδει μια ιδιότητα στο υποκείμενο
Παραδείγματα:
- Η μητέρα του παίζει πιάνο. (Το υποκείμενο ενεργεί.)
- Το αυτοκίνητο διαλύθηκε. (Το υποκείμενο παθαίνει κάτι.)
- Το μωρό κοιμάται. (Το υποκείμενο βρίσκεται σε μια κατάσταση.)
- Αυτός είναι γιατρός. (Το υποκείμενο έχει μια ιδιότητα.)
Το ρήμα το εντοπίζουμε με την ερώτηση: τι κάνει; ή τι είναι;
Τα ρήματα που έχουν αντικείμενο ονομάζονται μεταβατικά (η ενέργεια που φανερώνουν μεταβαίνει στο αντικείμενο)
Τα ρήματα που δεν έχουν αντικείμενο, ονομάζονται αμετάβατα (η ενέργεια που φανερώνουν δε μεταβαίνει σε κάτι άλλο)
Παραδείγματα:
Ο Λουκάς λείπει. ( ρήμα: λείπει, αμετάβατο)
Πολλά παιδιά παίζουν μπάλα. (ρήμα: παίζουν, μεταβατικό με αντικείμενο το ουσιαστικό μπάλα)
Υποκείμενο του ρήματος είναι η λέξη που δηλώνει ποιος (ποια, ποιο) ή ποιοι (ποιες, ποια) ενεργούν ή παθαίνουν κάτι ή βρίσκονται σε μια κατάσταση ή έχουν μια ιδιότητα.
Βρίσκεται πάντα σε πτώση ονομαστική
Παραδείγματα:
Η μητέρα του παίζει πιάνο. (ποιος παίζει; η μητέρα)
Αυτός είναι γιατρός. (ποιος είναι; αυτός)
Το εντοπίζουμε με την ερώτηση: ποιος / ποια / ποιο + το ρήμα της πρότασης
Όταν το ρήμα δηλώνει μια ενέργεια, τότε στη φράση συνήθως έχουμε και αντικείμενο, είναι η λέξη στην οποία πηγαίνει η ενέργεια την οποία εκφράζει το ρήμα.
Το αντικείμενο μπορεί να είναι:
- Σε αιτιατική (ή, σπανιότερα, γενική) πτώση ουσιαστικού, αντωνυμίας, επιθέτου με άρθρο, μετοχής με άρθρο
- Μια εξαρτημένη πρόταση (που εισάγεται με τα: να, ότι, μήπως, πως, αν κτλ.)
Παραδείγματα:
Αυτός στέλνει ένα δέμα. (Τι στέλνει; ένα δέμα)
Η Μαρία μοιάζει της μητέρας της. (Ποιανής μοιάζει; της μητέρας της)
Το εντοπίζουμε με την ερώτηση: τι; ποιον; ποιο; ποιανού; σε ποιον; + το ρήμα της πρότασης
Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου
- Θρησκευτικές τελετές: εκδηλώσεις, γιορτές, όπου οι άνθρωποι, κάνοντας μια σειρά από συμβολικές πράξεις, δείχνουν τη λατρεία τους προς το θεό ή τους θεούς τους.
- Η Σέγα (ουσ): πριόνι που χρησιμοποιείται σε ξυλογλυπτικές εργασίες. Στη σέγα μπορούμε να βάλουμε πολλές μικρές λάμες διαφορετικού πάχους, ανάλογα με την ξυλογλυπτική εργασία που θέλουμε να εκτελέσουμε.
- Η παραμάνα (ουσ): σε παλιότερες εποχές έτσι λεγόταν η γυναίκα που θήλαζε και πρόσεχε με αμοιβή ξένα παιδιά.
- Το δοξάρι (ουσ): λεπτό, ευλύγιστο και μακρόστενο ξύλο κατά μήκος του οποίου υπάρχουν τεντωμένες φυσικές ή τεχνητές τρίχες και το χρησιμοποιούν για να δονούν τις χορδές ορισμένων έγχορδων οργάνων, όπως του βιολιού ή του βιολοντσέλου.
Το κατηγορούμενο φανερώνει κάποιο χαρακτηριστικό ή ιδιότητα του υποκειμένου ή ότι το υποκείμενο βρίσκεται σε μια κατάσταση.
Παραδείγματα:
- Ο Μάρκος (Υ) είναι (Ρ) αθλητής (Κ).
- Η συζήτηση (Υ) έγινε (Ρ) κουραστική (Κ).
- Τα βιβλία (Υ) είναι (Ρ) από χαρτί (Κ).
- Η ομάδα (Υ) φαίνεται (Ρ) έτοιμη (Κ).
Το κατηγορούμενο, όταν είναι κλιτό μέρος του λόγου, δηλαδή ουσιαστικό, επίθετο, αντωνυμία, μετοχή, βρίσκεται πάντα σε ονομαστική πτώση.
Επιπλέον, όταν το κατηγορούμενο είναι επίθετο ή μετοχή, βρίσκεται και στο ίδιο γένος και στον ίδιο αριθμό με το υποκείμενο που προσδιορίζει.
Τα ρήματα που συνδέουν το κατηγορούμενο με το υποκείμενο ονομάζονται συνδετικά.
Αυτοσχέδια μουσικά όργανα
Άνοιξε το βιβλίο που θα δεις παρακάτω και ανακάλυψε πως μπορείς να κατασκευάσεις το δικό σου μουσικό όργανο με απλά υλικά.