Τι θα μάθουμε σε αυτή την ενότητα:

  • Πώς περιγράφουμε ένα πρόσωπο.
  • Πώς λειτουργεί η γενική πτώση.
  • Πώς συνδέονται οι προτάσεις μεταξύ τους (παρατακτική και υποτακτική σύνδεση, ασύνδετο σχήμα).
  • Ποια είναι τα είδη των εξαρτημένων προτάσεων.
  • Την παρατακτική σύνδεση με αντιθετικούς συνδέσμους.
  • Τις εναντιωματικές προτάσεις.

Λεξιλόγιο σε αυτή την ενότητα:

  • Θεματικό λεξιλόγιο: συγγενείς, συγγενικές σχέσεις αλλιώτικος, απέραντος, σπλαχνίζομαι, αποκρίνομαι, βασανισμένη, στενάζω, επιμονή, θρήνος, δάκρυ, δακρύζω, κομψός, κορμοστασιά, ακρωτήρι, αριστούργημα, κοχύλι, βιβλιοπωλείο, γαλάζιος, άνθρωπος, γκριμάτσα, ύφος, πολυθρόνα, ξενοδοχείο, μαντίλι, γενναίος, συμπεριφέρομαι, κατασκήνωση, στενοχωρημένος, οικογένεια, διευρυμένος, ποικιλία, υιοθετώ, διαζύγιο,
    Οικογένεια λέξεων:
    Οίκος +… (οικογένεια,, κατοικία, συνοικία, κτλ.)
    Σύνθετες με συν +… (συγγενείς, συμμαθητής κτλ.)
    Παιδί (παιδαγωγικός, παιδίατρος, κτλ.)
    Μητέρα (μητρόπολη, μητριαρχία, κτλ.)

Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου

  • φαντάζω (ρημ. α' συζ.): (εδώ) φαίνομαι.
  • ανίσως: αν ίσως (εκφράζει υπόθεση).
  • σπλαχνίσου· προστακτική αορίστου του σπλαχνίζομαι (ρημ. α' συζ.): καταλαβαίνω τον πόνο και τη δυστυχία του άλλου και του φέρομαι με καλοσύνη (Συνώνυμο: συμπονώ).
  • αποκρίθηκε· οριστ. αορίστου του ρημ. παθητικής φωνής αποκρίνομαι (ρημ. α' συζ.): απαντώ.
  • η παρειά (ουσ.): το μάγουλο.
  • η επιμονή (ουσ.): η σταθερότητα με την οποία υποστηρίζει κάποιος τις απόψεις του ή επιδιώκει κάτι, παρά τις αντιρρήσεις ή τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει.
  • Συνεπήρε οριστ. αορίστου του συνεπαίρνω (ρήμ. α' συζ.): κάνω κάποιον να νιώσει έντονα κάποιο συναίσθημα, χαρά, ενθουσιασμό, λύπη κτλ.
  • ο ίμερος (ουσ.): (λόγια λέξη) ο πόθος, η έντονη επιθυμία, η λαχτάρα. τους συνεπήρε... του θρήνου ο ίμερος, ένιωσαν έντονη την επιθυμία να θρηνήσουν και ξέσπασαν σε κλάματα.
  • σπαραχτικά (επίρρ.): με πολύ μεγάλη θλίψη και ψυχικό πόνο.

Όμηρος και τα ομηρικά έπη

Τα επικά ποιήματα (ή έπη) είναι μεγάλα ποιήματα που διηγούνται και εξυμνούν κατορθώματα μυθικών ηρώων. Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια του ποιητή Ομήρου, ο οποίος έζησε μάλλον κατά τον 8ο αι. π.Χ., είναι τα πιο γνωστά επικά ποιήματα. Αγαπήθηκαν όχι μόνο από τους Έλληνες αλλά και από άλλους λαούς της αρχαιότητας. Και σήμερα ακόμα διαβάζονται σε όλο τον κόσμο.

Λίτσα Σ. Ψαραύτη

Η Λίτσα Σ. Ψαραύτη γεννήθηκε τo 1936 και μεγάλωσε στη Σάμο και αφού ολοκλήρωσε τη φοίτησή της στο Πυθαγόρειο Γυμνάσιο σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στην Αθήνα. Στη συνέχεια, εργάστηκε στο Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών καθώς και στην Αμερικανική Πρεσβεία της Αθήνας. Το πρώτο της βιβλίο εκδόθηκε το 1980. Έχει τιμηθεί με πολλά ελληνικά αλλά και διεθνή βραβεία, ενώ έχει λάβει σημαντικές κριτικές για τα έργα της.
Είναι, επίσης, μέλος του πολιτιστικού σωματείου "Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου" καθώς και του σωματείου "Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά". Είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του περιοδικού "Διαδρομές" αλλά και της Κριτικής Επιτροπής Κρατικού Βραβείου για την παιδική λογοτεχνία.
Πηγές έμπνευσης της Λίτσας Ψαραύτη είναι η ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας της, οι προσωπικές της εμπειρίες και η καθημερινή πραγματικότητα. Θέματα πολλών βιβλίων της είναι τα προβλήματα των σημερινών εφήβων. Κριτικοί και θεωρητικοί συμφωνούν ότι η προσφορά της Λίτσας Ψαραύτη είναι πολύ σημαντική και την κατατάσσουν ανάμεσα στις πιο αξιόλογες και δυναμικές παρουσίες στο χώρο της παιδικής λογοτεχνίας.
Το Δεκέμβριο του 2012 τιμήθηκε με το Βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη για το σύνολο του έργου της.

(Πηγή: Βιβλιοnet).

Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου

  • άψε σβήσε: επιρρηματική φράση «ά[να]ψε σβήσε» που σημαίνει πάρα πολύ γρήγορα, αμέσως.
  • μη με λησμονεί: καλλωπιστικό φυτό με γαλάζια και λευκά άνθη.
  • καρπόν κοιλίας, λόγια φράση που σημαίνει το παιδί, το τέκνο.
  • δεν είχε περάσει τα σαράντα: μεταφορική φράση για να δηλώσει πως η μητέρα της συγγραφέως κόντευε να γίνει σαράντα ετών.
  • μοσχοβολούσαν παρατατικός του μοσχοβολώ (ρημ β' συζ.): βγάζω ευχάριστη μυρωδιά.
  • είναι ένα με το μυαλό μου: μεταφορική φράση που δηλώνει πόσο είναι συνδεδεμένες στο μυαλό της ηρωίδας οι γαρδένιες και η μορφή της μητέρας της. Όποτε βλέπει ή μυρίζει γαρδένιες, θυμάται τη μητέρα της.
  • το ακρωτήρι (ουσ.): η άκρη της ξηράς που προεξέχει προς την κατεύθυνση της θάλασσας (Συνώνυμο:  κάβος).
  • αργασμένος, -η, -ο· μτχ. παρακειμένου του αργάζομαι (ρημ α' συζ.): σκαλίζομαι· λέγεται κυρίως για τα δέρματα. Η έκφραση «αργασμένα χέρια» σημαίνει «ροζιασμένα χέρια (από τη δουλειά και την πάροδο του χρόνου)». (Ερμηνεία για το κείμενο: τα «αργασμένα ξύλα» είναι κομμάτια ξύλου γεμάτα αυλάκια και «φαγωμένα» από το νερό και την αρμύρα).
  • καλλιτεχνικές επεμβάσεις: οι αλλαγές που κάνουμε σε κάποιο αντικείμενο, ώστε να το κάνουμε πιο ωραίο, π.χ. το χρωματίζουμε, το ζωγραφίζουμε κτλ.
  • να τσαλαβουτάω· υποτακτ. ενεστώτα του τσαλαβουτάω (ρημ ,' συζ.): πατώ μέσα σε νερά ή λάσπες τρέχοντας ή χοροπηδώντας.
  • πότε θα βγει η γοργόνα: σύμφωνα με το θρύλο, η γοργόνα ήταν η αδερφή του Μ. Αλέξανδρου. Ο θρύλος λέει ότι μετά το χαμό του η γοργόνα σταματούσε τα καράβια που ταξίδευαν και ρωτούσε τους ναυτικούς: «Ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος;». Αν οι ναυτικοί τής απαντούσαν θετικά λέγοντάς της: «Ζει και βασιλεύει και τον κόσμο κυριεύει», εκείνη χαιρόταν και ξαναβουτούσε στα νερά, αφήνοντάς τους να συνεχίσουν το ταξίδι τους. Στην περίπτωση όμως που της φανέρωναν την αλήθεια, εκείνη βουτούσε πικραμένη στα νερά και παρέσυρε στο χαμό το πλοίο με το πλήρωμά του.
  • αράζαμε· παρατατικός του αράζω (ρημ α' συζ.): οδηγώ το πλοίο ή τη βάρκα μου σε μέρος κοντά στη στεριά, κατάλληλο για να ρίξω άγκυρα και να παραμείνει εκεί (Ερμηνεία για το κείμενο: ξαπλώνω ή κάθομαι αναπαυτικά).
  • έκρινε· παρατατικός του κρίνω (ρημ α'συζ.): έχω γνώμη για κάτι (Συνώνυμο: θεωρώ, νομίζω).

Ζαν Ζακ Σανπέ (Jean-Jacques Sempé, 1932 - 2022)

Ο Ζαν Ζακ Σανπέ ήταν Γάλλος σκιτσογράφος, γνωστός κυρίως για την εικονογράφηση της σειράς παιδικών βιβλίων Ο μικρός Νικόλας. Γεννήθηκε στις 17 Αυγούστου του 1932 στο Μπορντό. Μετά από μάλλον μέτριες σπουδές και διάφορες μικροδουλειές ανεβαίνει σε ηλικία 18 ετών στο Παρίσι. Υπηρετώντας τη στρατιωτική του θητεία ψάχνει παράλληλα για δουλειά σαν σκιτσογράφος. Το 1951 πουλάει το πρώτο του σκίτσο στην εφημερίδα Sud Ouest και ακολουθούν άλλα έντυπα όπως τα Le Rire, Noir et Blanc, Ici Paris. Γνωρίζεται με τον Ρενέ Γκοσινί και συνυπογράφουν τις πολυδιαβασμένες περιπέτειες του μικρού Νικόλα.
Από το 1957 αρχίζει να εργάζεται για το Paris-Match και πολλά άλλα έντυπα σαν επιτυχημένος πλέον σκιτσογράφος. Σκίτσα του έχουν δημοσιευτεί στους New York Times και στο περιοδικό The New Yorker. To 1961 εκδίδει το πρώτο του άλμπουμ με τίτλο Τίποτα δεν είναι απλό και ακολουθούν 30 περίπου ακόμα. Εκτός από το μικρό Νικόλα είναι ο δημιουργός του Μαρσελέν Καγιού, του Ραούλ Ταμπουρέν και του Κύριου Λαμπέρ. Θεωρείται σήμερα ένας από τους μεγαλύτερους Γάλλους σκιτσογράφους.

(Πηγή: Βικιπαίδεια).

Ρενέ Γκοσινί, (René Goscinny, 1926 - 1977)

Ο Ρενέ Γκοσινί ήταν Γάλλος συγγραφέας και συντάκτης πολωνικής καταγωγής, ο οποίος είναι περισσότερο γνωστός για τα κόμικς Αστερίξ και Λούκυ_Λουκ, στα οποία και έγραφε τα σενάρια. Ο παγκοσμίως αναγνωρισμένος δημιουργός με το καυστικό και πολυεπίπεδο χιούμορ μπορεί πλέον να μας έχει αφήσει, αλλά το μικρό γαλατικό σύμπαν του συνεχίζει να αντιστέκεται απέναντι σε κάθε μορφής καταπίεση, ακόμα και στο ανηλεές πέρασμα του χρόνου.
Είναι ένας από τους πιο πολυδιαβασμένους Γάλλους συγγραφείς στον κόσμο. Μόνον από τις περιπέτειες του “Αστερίξ”, που έχουν μεταφραστεί σε 107 γλώσσες και διαλέκτους, έχουν πωληθεί γύρω στα 300 εκατομμύρια άλμπουμ. Ήταν ένας άνθρωπος που προκαλούσε πάντα γέλιο. Με τα κείμενά του, με τα λόγια του.
Εξασκώντας μια τέχνη σπάνια, χωρίς κακία, χωρίς χυδαιότητα, γεμάτη ελαφρότητα και ακρίβεια, o Rene Goscinny υπήρξε ένας παραγωγικότατος σεναριογράφος κόμικς (“Αστερίξ” με τον Albert Uderzo, “Ιζνογκούντ” με τον Jean Tabary, “Λούκυ Λουκ” με τον Morris), αλλά κι ένας συγγραφέας με μαγική πέννα (“Ο Μικρός Νικόλας”, με εικονογράφηση του Sempe).

(Πηγή: Βικιπαίδεια).

Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου

  • η γκριμάτσα (ουσ.): μια ασυνήθιστη έκφραση που παίρνει το πρόσωπό μας όταν ακούμε κάτι που μας προκαλεί έκπληξη ή μας ταράζει.
  • κόμπιασε· οριστ. αορίστου του κομπιάζω (ρημ β' συζ.): μιλώ με δυσκολία, διακόπτοντας συνεχώς το λόγο μου. (Συνήθως αυτό γίνεται είτε γιατί είμαι πολύ ταραγμένος είτε επειδή από τη φύση μου έχω πρόβλημα στην ομιλία.)
  • η κατασκήνωση (ουσ.): (εδώ) ο χώρος που περιλαμβάνει σκηνές (ενδεχομένως και οικήματα, γήπεδα ή άλλες εγκαταστάσεις) στις οποίες τα παιδιά, με τη βοήθεια και την επίβλεψη μεγαλύτερων, ασχολούνται με διάφορες αθλητικές ή εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
  • μάτια γουρλωμένα: μάτια που έχουν ανοίξει διάπλατα από έκπληξη ή από φόβο και κοιτούν έντονα.

Καταλαβαίνω τις δύσκολες λέξεις του κειμένου

  • η στρωματσάδα (ουσ.): ο ύπνος σε στρώμα που είναι τοποθετημένο στο πάτωμα επειδή δεν υπάρχει κρεβάτι.
  • έχουν υιοθετήσει· παρακείμενος του υιοθετώ (ρήμ α' συζ.): αναγνωρίζω και αποκτώ ένα παιδί ως δικό μου με τη διαδικασία της υιοθεσίας, δηλαδή αναγνωρίζομαι ως γονιός του με επίσημη απόφαση του δικαστηρίου.
  • ο πατριός (ουσ.): ο θετός πατέρας, ο σύζυγος της μητέρας ύστερα από διαζύγιο ή θάνατο του προηγούμενου συζύγου της.
  • η μητριά (ουσ.): η θετή μητέρα, η σύζυγος του πατέρα ύστερα από διαζύγιο ή το θάνατο της προηγούμενης συζύγου του.
  • θετοί γονείς, οι γονείς που υιοθέτησαν παιδιά τα οποία δεν τα έχουν γεννήσει οι ίδιοι.
Scroll to top